Bij kruistabellen waamee twee omstandigheden vergeleken komt soms een tegenstrijdigheid (paradox) voor.
Die tegenstrijdigheid wordt genoemd naar de ontdekker: De paradox van Simpson
De paradox die tegen de intuïtie ingaat kom je vooral tegen in de sociale en medische wetenschappen.
De paradox zie je het beste met een voorbeeld.
Een realistisch voorbeeld dat je hieronder kunt openen, gaat over het vergelijken van twee behandelingen van nierstenen. In de ene tabel staat het resultaat van behandeling A, in de tweede van behandeling B.
In beide tabellen blijkt dat behandeling A betere resultaten geeft dan behandeling B. Uit de samengevoegde tabellen echter blijkt dat behandeling B de betere is.Deze paradoxale conclusie heeft te maken met een andere variabele, de zogenaamde “confounding” (verwarrende) variabele.
Hoe dat zit kun je in een app bekijken.
Onderstaande toelichting staat ook op de ontop tekst
Er is bij de behandeling onderscheid gemaakt naar het voorkomen van kleine en van grote nierstenen. In de rechter tabel zie je de gegevens van beide tabellen samengenomen.
Resultaten moet je vergelijken met fracties of percentages.
Om percentages te activeren moet je op Rij- percentages klikken.
Behandeling A is voor 93% effectief bij kleine stenen, behandeling B voor 87%.
Behandeling A is voor 73% effectief bij grote stenen, behandeling B voor 69%.
In beide gevallen geeft behandeling A het beste resultaat.
Echter als je de aantallen tezamen neemt zoals in de meest rechtse tabel, lijkt behandeling B beter. Behandeling B is voor 83% effectief, behandeling A voor 78%.
De bron van dit voorbeeld vind je op https://en.wikipedia.org/?title=Simpson's_paradox
In deze bron staan nog meer voorbeelden en uitleg over de paradox.